Nadat we een filmpje hadden gezien waarin een argeloze toerist in het centrum van Johannesburg werd neergeschoten en een foto van een Nederlands echtpaar dat vorige week nabij Pretoria ‘om een mobieltje’ werd vermoord, kwam Paul Witteman met de niet onverwachte vraag of er voor Zuid-Afrika een ‘negatief reisadvies’ zou moeten worden uitgevaardigd?
Het filmpje komt uit de serie Van Dis in Afrika. De schrijver is op bezoek bij het misdaadalarmcentrum in Johannesburg en vraagt bij het zien van de beelden aan Neville Huxham, de voorlichter van het bedrijf dat dit centrum runt, wanneer dit is gebeurd. Daarop geeft Huxham geen antwoord, maar de tijdsaanduiding linksbovenin meldt dat het in 2003 was. Het maakt het incident er niet minder gruwelijk om maar het is zes jaar geleden en inmiddels is de misdaad in het centrum van deze stad met tachtig procent afgenomen. Dat getal wordt door niemand betwist.
Het Nederlandse echtpaar is niet vermoord ‘om een mobieltje.’ Het opmerkelijke is juist dat de dader(s) juwelen, geld en wapens, die zo voor het grijpen lagen, niet meenam(en). Dat duidt op een patroon, net zoals het feit dat het echtpaar zich in 1982 in Zuid-Afrika vestigde te denken geeft. Anders dan de generatie die begin jaren vijftig naar Zuid-Afrika trok (‘er woonden hier negers, nooit geweten!’) waren latere generaties goed bekend met het feit dat men zich in een land met racistische wetten ging vestigen. Dat wilde men blijkbaar graag.
Dit nu is geen reden om het echtpaar te vermoorden.
Maar de optelsom van vestigingsjaar, niet meegenomen bezittingen en het zeer gruwelijke karakter kan erop wijzen dat de misdaad een wraakoefening was, voor feodale verhoudingen en gewetenloze uitbuiting. Dat zou niet de eerste keer zijn.

Met BVN, de internationale zender van de Wereldomroep, is het allang geen attractie meer dat je in het buitenland niet naar de Nederlandse televisie kunt kijken. Waarom blijf ik het doen? De platitutes voelen als messteken. Zal ik mijzelf een negatief kijkadvies geven?

(Wie een dezer weken naar Nederland moet: er komt een Fitna 2. Met die wetenschap kan een mens best leven, maar het vooruitzicht van maandenlange voorbeschouwingen, speculatie, alarmfase drie voor Nederlandse ambassades, spoedberaad van het kabinet… Wie niet dringend moet maar wel overweegt naar Nederland te gaan: negatief reisadvies).