De leider van de communistische jeugdbeweging in Zuid-Afrika, Buti Manamela, wil dat Thabo Mbeki wordt vervolgd voor zijn aidsaanpak. Een Zimbabwaanse professor aan de universiteit van Harvard rekende vorig jaar al eens uit dat door die aanpak – of beter: het gebrek eraan – ruim driehonderdduizend mensen het leven aanmerkelijk hadden kunnen verlengen als ze aidsremmers hadden gekregen. Manamela aarzelt niet om het woord genocide in de mond te nemen.
In de aanloop van Zuma’s presidentschap stelde Noziswe Madlala Routledge voor om een ‘waarheidscommissie’ in te stellen zodat uitgezocht kan worden hoe het zo verschrikkelijk mis kon gaan. Madlala Routledge verdient overigens een standbeeld omdat ze het beleid volledig omgooide toen ze als staatssecretaris haar zieke baas, de minister, moest vervangen. Maar over haar voorstel werd verder niets vernomen.
De jonge communistenleider heeft de discussie nu heropend. Julius Malema, de leider van de ANC Jeugdliga, reageerde inmiddels furieus. Malema speelde een hoofdrol in de campagne voor Zuma maar vindt dat vervolging van ‘een van ons’ uit den boze is. Manamela liet daarop weten dat de gevangenisdeuren wel kunnen worden opengezet als het niet langer toegestaan is om ‘een van ons’ te vervolgen. Hij kondigde aan zijn lobby voor vervolging voort te zetten.
Dat is mooi al was het maar omdat het de discussie gaande houdt. Maar tot vervolging komt het nooit. Het is ook wat al te makkelijk om alle verantwoordelijkheid voor het falende beleid in de schoenen van Mbeki te schuiven. Dat is vandaag de dag een beetje een trend – en veel, heel veel van wat de oud-president wordt aangerekend is waar – maar hij was niet de enige. Hoe kon het bestaan dat zoveel moedige mensen die hun leven hadden gewaagd voor de bevrijding van dit land zwegen toen hun eigen voorman zo in de fout ging?