Honderden kunstobjecten werden door de Nederlandse collaborateur Jacob van Tilburg in de jaren vijftig naar Zuid-Afrika verscheept. Hij liet ze na aan de Universiteit van Pretoria.
Het onlangs verschenen Bloed en Honing. Ontmoetingen op de Grenzen van de Balkan, is al veelvuldig geprezen in recensies en in de interviews en radiogesprekken met makers Irene van der Linde en Nicole Segers. De Volkskrant riep Bloed en Honing uit tot één van de beste tien fotoboeken van 2020. Het is allemaal meer dan terecht. Het slotstuk van een trilogie die ons eerst langs de grenzen van Europa voerde en vervolgens het veer van Instanbul, de verbinding tussen twee continenten, tot onderwerp koos, is adembenemend en meeslepend. De apotheose die ons door het gedemonteerde rijk van maarschalk Tito voert overtreft de al zeer geslaagde eerdere boeken. De verteltrant en de verbeelding zijn van de hoogste kwaliteit. De aanpak en vormgeving waarin tekst en beeld elkaar niet langer aanvullen maar als het ware in elkaar overvloeien, is revolutionair. Terwijl beide componenten hun eigen waarde vertegenwoordigen, breekt de integratie ervan met de traditionele hierarchie van het (onder)schrift bij een beeld en een plaatje bij een praatje. Er is een volledige gelijkwaardigheid van tekst en beeld, met als resultaat een bijna driedimensionale kijk- en leeservaring waarin de verhalen van de illustere mensen die ons door Kroatië, Bosnië-Herzegovina, Servië, Montenegro, Kosovo, Noord-Macedonië en Albanië gidsen volledig tot hun recht komen. Van Segers, die vele jaren als art director bij ZAM Magazine betrokken was, leerde ik destijds hoezeer beelden hun eigen verhaal vertellen en gedijen in een omgeving waarin de tekst vaak op gepaste afstand blijft. In Bloed en Honing wordt aan dat principe volledig recht gedaan terwijl tekst in wisselende lettergrootte en beeld juist naar elkaar toe kruipen, en soms een enkele regel de zintuigen versmelt. Het is een wonderbaarlijke ervaring.
Maandagavond 30 november 2020 zendt de VPRO The Hunt for Gadaffi’s Billions uit. De documentaire van Misha Wessel en Thomas Blom vertelt het verhaal van een van de grootste wegsluisoperaties uit onze geschiedenis. In de aanloop naar zijn val in oktober 2011 besluit kolonel Gadaffi een deel van zijn vermogen in Zuid-Afrika te parkeren. Voor het geval dát. Na zijn dood zoeken premiejagers naar dit vermogen. Schattingen lopen uiteen maar het is aannemelijk dat het om miljarden dollars gaat.
In een opiniestuk dat NRC Handelsblad vandaag, woensdag 7 oktober 2020, publiceert, reageert Arne Doornebal op een recent onderzoek dat zou uitwijzen dat Nederland in de afgelopen jaren asiel verstrekte aan enkele honderden Oegandese ‘nep-homo’s’.
Syb de Lange (foto collectie familie De Lange)
In 2018 overleed Syb de Lange. Hij was dominee en studentenpredikant, twee begrippen die werelden vertegenwoordigen waarvan ik weinig persoonlijke weet heb. Studeren deed ik amper, geloven nooit, althans niet in een God. De Lange, die 88 werd, was ook homoseksueel. Daar kan ik wel een beetje van meepraten.
Felix Meritis, ooit de broedplaats van vrijdenkers en na de Tweede Wereldoorlog het hoofdkwartier van de Communistische Partij van Nederland (CPN), is opgeknapt en officieel heropend. Onder het herstel van de oude burcht liggen de voetstappen van mijn jeugd.
Dit is Dr. Brenda Hattingh. Deze Zuid-Afrikaanse noemt zichzelf een leadership coach en een mentor. Maar ze is ook een motivational speaker en de uitvinder van een nieuw ‘succes DNA’.
In werkelijkheid is dr. Hattingh een dwaallicht. En een profiteur. Of een oorlogswinstmaker.
Dat zit zo. Deze week verscheen van haar het boek Life Lessons from Nelson Mandela about lockdown. De vergelijking tussen enkele maanden relatieve vrijheidsbeperking met 27 jaar gevangenschap is sowieso al een tikkeltje pervers maar misschien verkoopt het. Ronduit misselijkmakend is de volgende flaptekst: ‘Nelson Mandela was in prison for almost 28 years. He entered his ‘lockdown’ period as an angry, revengeful terrorist and murderer with a dream and a vision. He emerged as a renewed, inspiring leader, became President of South Africa, and set a new tone for forgiveness’.
Van de corona naar de verzoening, ook handig om daar een graantje van mee te pikken in een tijd van black lives matter, moet Dr. Hattingh gedacht hebben. Mandela saw it all. Sluit jezelf een tijdje op en weg is de woede. Hattingh biedt aan boze, zwarte, haatdragende ’terroristen’ en ‘moordenaars’ een panacee voor een opstandige inborst.
In de VS zitten honderdduizenden zwarte mensen in de gevangenis. Niet zelden onschuldig, vaak voor een klein vergrijp. Overal in de wereld regent het in de media verhalen van etnisch profileren en politiegeweld, van institutioneel racisme. Wat een heerlijke en geruststellende gedachte dat de slachtoffers, als ze ooit vrijkomen, als herboren vredestichters de samenleving binnenwandelen.
Ik ben bang dat Dr. Hattingh denkt dat ze voor Nelson Mandela een monument opricht. In feite besmeurt ze zijn nalatenschap alvorens deze omver te trekken.
Voor kickboksen heb ik nooit enige belangstelling gehad. De sport kwam alleen, en alweer een flinke tijd geleden, ter sprake in relatie tot de kleindochter van een vriendin die verkering met Badr Hari had gehad. Tot groot ongenoegen van oma en de rest van de familie. De reputatie van de kickbokser was, zacht gezegd, niet vlekkeloos.
Een klein voorval genas mij in 1998 van een in de loop der jaren opgebouwde afkeer van wat ik onder intimi het roze bloemencorso noemde. Ik had die toch door de grachten verschillende keren waargenomen en nooit gebeurde er iets nieuws. Wie er behoefte aan heeft, moet beslist meedoen of kijken maar aan mij was het niet besteed. Ik voelde me toch wel vrij. Het was me te commercieel. Het was zo weinig politiek, zo anders dan de eerste Gay and Lesbian Pride March die in oktober 1990 door Johannesburg trok en waarin ik meeliep. Daar ging het nog over iets – homoseksualiteit was in Apartheid Zuid-Afrika bij wet verboden.
Gisteravond heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen die de Zuid-Afrikaanse pogingen om het land eerlijker te verdelen de wacht aanzegt. De motie werd ingediend door Martijn van Helvert (CDA) en Kees van der Staaij (SGP). Het uitgestoken vingertje wijst tegenwoordig in extreemrechtse richting.